حکمت اول (The First Wisdom)

آیا تا به حال به واقع فکر کرده ایم که آزادی بیان چیست؟ موارد استعمال آن در کجاست؟ خوب است یا بد است؟ مفید است یا مضر؟ در چه جاهایی خوب یا بد و در چه جاهایی مفید یا مضر است؟ در چه کشورهایی آزادی بیان وجود دارد و در چه کشور هایی آزادی بیان وجود ندارد؟ اصلا آیا کشوری وجود دارد که در آن آزادی کامل بیان وجود داشته باشد؟ و .؟ .؟ البته ممکن است درستی آزادی بیان بدیهی به نظر برسد ولی چیستی و حدود آن چطور؟ البته که اگر از حدود آزادی بیان صحبت کنیم ممکن است مفهوم آزادی بی معنی شود ولی از طرفی ممکن است که بدون حدود محقق نشود. در این مطلب به مسائلی از این دست می پردازیم.

این چند وقت اخیر اخبار و رسانه ی ملی بگونه ای مسائل و مشکلات رو پوشش می دهند که انسان متحیر میماند از این همه شگفتی. البته نه وما و منحصرا این چند وقت اخیر این اتفاق افتاده ولی این روز ها بیشتر این شگفتی  و این تغییر و تفاوت عالم واقع و سخن را می توان حس کرد. از طرف دیگر این نویسنده این روزها بیشتر در ریاضیات سیر می کند و این مطلب حاصل ارتباط ذهنی این نویسنده در مورد قسمی از ریاضیات و مسائل مطرح شده در چند خط اول است. برای همین اول باید سری به ریاضی و کمی فلسفه بزنیم . .

حداقل برای خودم خیلی جالب بود که وقتی مقایسه کردم اولین مطلبی که تو این وبلاگ گذاشتم و مطالبی که اخیرا تحت عناوین انسان الگوریتمی و آبریزش یا ویروس نشر کردم. خواننده اگر این مطالب را از سر حوصله بخواند متوجه تفاوت عظیم آن ها می شود. زمانی که مطلب «یا عشق یا عقل، نه هر دو» را نوشتم چنان عقیده داشتم که احساس ما بسیار گمراه کننده است و لذا ما عقل را قربانی احساس می کنیم و در نتیجه باید دو راه انتخاب کنیم و آن این که یا عقل را انتخاب کنیم و یا احساس را. که البته در این مطلب عقل با ارزش تر در نظر گرفته می شود و راه پیشنهادی نیز عقل است. مسئله آن جا جذاب می شود که 

ما ایرانیان، حداقل در چند دهه ی گذشته، به شدت از گفت و گو و بحث متنافر شده ایم. این در حالی است که به شدت به آزادی بیان معتقدیم یا بهتر است بگویم که ادعا می کنیم که معتقدیم. اگر فلسفه ی آزادی بیان را که خاستگاهش غرب می باشد مورد توجه قرار دهیم متوجه می شویم که اساسا آزادی بیان به هدف کشف حقیقت و به وسیله ی بیان و ایراد دیدگاه ها و نقد ها و نقطه نظرات است. در واقع خاستگاه علت آزادی بیان همان جایی است که از بحث کردن و صحبت و گفت و گو فرار می کنیم. حال این فرار اگر از طرف حکومت باشد به روش سانسور و اگر از طرف مردم باشد به صورت های دیگر انجام می گیرد که پرداختن به خود این روش ها خود به راحتی می تواند مطلبی دیگر باشد.

چند سال پیش بود که به این نکته توجه کردم که همیشه قبل از کلمه ی عاشورا کلمه ی قیام به معنای انقلاب میاد. همچنین دقت کردم که اصولا این وجهه از عاشورا که حسین بن علی بر ضد یزید و حکومت طاقوتی خودش قیام (انقلاب) کرد خیلی مورد توجه بوده. ولی وقتی به این نکته هم دقت کردم که اصولا هیچ امامی (ظاهرا غیر از امام حسین) هیچ انقلابی هم نکرده برام خیلی جالب شد. در واقع اصلا برام سوال شد که آیا امام حسین انقلاب کرد؟! یا حتی اگر هم واقعا انقلاب کرده چرا بین تمامی امامان به امام حسین و قیام وی بیشتر توجه می کنیم؟! آیا اشارات مراسم های عزاداری به زجری که این اشخاص کشیده اند و یا احساس همدردی با این اشخاص اصولا دردی را دوا می کند؟! آیا این زجر ها و مصیبت هاست که حسین را «امام حسین» ساخته است؟!! آیا این زجر ها و مصیبت ها بر انسان های دیگری در طول تاریخ وارد نشده است؟! آیا این ادعای ضد دین ها که امام حسین برای کسب حکومت و قدرت به کوفه حرکت کرد صحیح است یا خیر؟! و هزاران سوال و مسئله ی دیگر.

ریشه یابی کردن، تحلیل کردن و یا آسیب شناسی مسئله ای است که نیاز به اطلاعات درست و تفکری سالم دارد. ما در این دوره از زمان به درستی نمی توانیم علت بیماری های فکری و یا عقیدتی خود را بیابیم. مخصوصا این که توسط رسانه های مختلف به طور اشتباه توجیه می شویم. یکی از این موارد فیلم هایی است که به طور جدی به عقل و منطق داشتن حمله می کنند و صفت عقلانیت انسان را به نقدی اساسی می کشانند. این فیلم ها به طور کلی به دو شکل مضمون خود را به تصویر می کشند. اولین روش نشان دادن دنیایی است 

حج رفتن یکی از باید های مناسک دین اسلام به حساب می آید که البته شرط و شروط خاصی دارد و بر هر مسلمانی در هر شرایطی واجب نیست. ولی آن چه که این مطلب بدان خواهد پرداخت نه شرایط وجوب حج بر مسلمانان است و نه فلسفه ی حج به طور مبسوط و مفصل. این مطلب همچنین حوادث اخیر در مراسم حج را نیز مدنظر قرار نخواهد داد. این مطلب سعی دارد از منظری درون دینی و البته تاریخی-ی به این فرع دینی دوباره بنگرد و این پدیده را با توجه به شرایط حال حاضر ارزیابی کند.